ಯಾವುದೇ ಸೋಂಕಿನಿಂದ ಬಾಧಿತನಾದ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯಿಂದ ಅದು ಬೇರೆ ಎಷ್ಟು ಜನರಿಗೆ ಹರಡಬಲ್ಲದು ಎನ್ನುವುದು ತಿಳಿದರೆ, ಆ ರೋಗ ಎಷ್ಟು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಹರಡಬಹುದೆಂದು ಅಂದಾಜಿಸಬಹುದು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ತಡೆಯಲು ಬೇಕಾದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನೂ ರೂಪಿಸಬಹುದು.
ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಕೆಯಾಗುವುದೇ ಆ ರೋಗದ 'ಬೇಸಿಕ್ ರೀಪ್ರೊಡಕ್ಷನ್ ನಂಬರ್' ಅಥವಾ 'ಆರ್-ನಾಟ್' (R0) ಎಂಬ ಸಂಖ್ಯೆ. ಒಂದು ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲರೂ ಸೋಂಕಿಗೆ ಒಳಗಾಗುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದ್ದಾಗ, ಆ ಸೋಂಕು ಒಬ್ಬ ರೋಗಿಯಿಂದ ಬೇರೆ ಎಷ್ಟು ಜನಕ್ಕೆ ನೇರವಾಗಿ ಹರಡಬಲ್ಲದು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಇದು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಯಾವುದೇ ರೋಗದ R0 ೧ಕ್ಕಿಂತ ಜಾಸ್ತಿಯಿದ್ದರೆ ಅದು ಹರಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚು, ೧ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆಯಿದ್ದರೆ ಹಾಗೆ ಹರಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಕಡಿಮೆ. ರೋಗವೊಂದರ R0 ೦.೫ರಷ್ಟಿದ್ದರೆ ಅದು ಪ್ರತಿ ಇಬ್ಬರು ರೋಗಿಗಳಿಂದ ಒಬ್ಬ ಆರೋಗ್ಯವಂತನಿಗೆ ಹರಡಬಲ್ಲದು. ಇನ್ನೊಂದು ರೋಗದ R0 ೨.೫ ಎಂದರೆ, ಇಬ್ಬರು ರೋಗಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸಂಪರ್ಕಕ್ಕೆ ಬರುವ ಐದು ಮಂದಿ ಆರೋಗ್ಯವಂತರಿಗೆ ಅದನ್ನು ಹರಡಬಲ್ಲರು. ಹೀಗಾಗಿಯೇ, ಆರ್-ನಾಟ್ ಜಾಸ್ತಿಯಿದ್ದಷ್ಟೂ ರೋಗದ ಹರಡುವಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಯುವುದು ಕಷ್ಟ.
ಯಾವುದೇ ರೋಗದ R0 ಅನ್ನು ತಿಳಿಯಲು ತಜ್ಞರು ಗಣಿತದ ಹಲವು ಲೆಕ್ಕಾಚಾರಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಸಂಖ್ಯೆ ಒಂದು ಅಂದಾಜು (ಎಸ್ಟಿಮೇಟ್) ಮಾತ್ರ. ರೋಗ ಒಂದೇ ಆದರೂ ದೇಶದಿಂದ ದೇಶಕ್ಕೆ, ಪ್ರಾಂತ್ಯದಿಂದ ಪ್ರಾಂತ್ಯಕ್ಕೆ ಅದರ R0 ಬೇರೆಬೇರೆಯಾಗಿರಬಹುದು. ರೋಗ ಹರಡುತ್ತಿರುವ ಪರಿಸರ ಹಾಗೂ ಸೋಂಕು ತಗುಲಿದ ಗುಂಪಿನ ವರ್ತನೆ ಕೂಡ ಇದನ್ನು ಬದಲಿಸಬಲ್ಲದು. ಈ ಪೈಕಿ ಯಾವ ಅಂಶ ಬದಲಾದರೂ ಆ ರೋಗದ R0ನಲ್ಲಿ ವ್ಯತ್ಯಾಸವಾಗುವುದು ಸಾಧ್ಯ.
ಸೌಜನ್ಯ: ವಿಜಯ ಕರ್ನಾಟಕ
